Αγροτικές Ασφαλίσεις
Από την πρώτη στιγμή που ο άνθρωπος αντιλήφθηκε τη δύναμη της οργανωμένης καλλιέργειας προσπάθησε με κάθε τρόπο να την ελέγξει και να την εξελίξει. Οι μικρές καλλιεργήσιμες εκτάσεις αντικαταστάθηκαν σιγά-σιγά με μεγαλύτερες. Οι γεωργικές κοινότητες αυξάνονταν. Μεταφέρονταν σε ευφορότερα εδάφη, στους κάμπους και δίπλα σε ποτάμια. Οι καλλιέργειες έγιναν επαναλαμβανόμενες. Φτάνουμε στο σήμερα όπου έχουμε τις αγροτικές ασφαλίσεις για να βοηθήσουν τους παραγωγούς.
Πρωτογενής παραγωγή ονομάζεται ο παραγωγικός τομέας δραστηριοτήτων με αντικείμενο την απόκτηση ή απόσπαση αγαθών άμεσης ή έμμεσης κατανάλωσης κατ’ ευθείαν από την φύση, η οποία πραγματοποιείται είτε με τη συλλογή είτε με τη εξόρυξη από το έδαφος ή το υπέδαφος:
- Γεωργία
- Αλιεία
- Κτηνοτροφία
- Δασοπονία
- Μελισσοκομεία
- Ορυκτά
Στις μέρες μας ο πρωτογενής τομέας έχει αλλάξει κατά πολύ λόγω της επιστημονικής γνώσης που υπάρχει πλέον πάν στο αντικείμενο, της αναπτυγμένης τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, καθώς επίσης έχουμε δημιουργήσει νέα είδη φυτών και ζώων.
Όπως σε κάθε τομέα, έτσι και στον αγροτικό υπάρχουν κίνδυνοι. Τα είδη κινδύνων του αγροτικού τομέα είναι τα εξής:
- Κίνδυνοι παραγωγής
- Κίνδυνοι απόδοσης
- Συμβατικοί κίνδυνοι
- Ανθρώπινοι κίνδυνοι
- Προσωπικοί κίνδυνοι
- Θεσμικοί – πολιτικοί κίνδυνοι
- Χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι
- Κίνδυνοι του πάγιου ενεργητικού από την λειτουργία
Για την κάλυψη των παραγωγών από τους κινδύνους αυτούς υπάρχουν πολλές και διάφορες λύσεις. Μια από αυτές είναι η ασφάλιση. Η αγροτική ασφάλιση αποτελεί ένα σημαντικό συστατικό της διαχείρισης των αγροτικών κινδύνων. Η ασφάλιση σε συνδυασμό με τις τεχνικές καλής διαχείρισης κινδύνων και με τις μεθόδους υγιούς παραγωγής, καθώς ενός και με την τεχνολογία, ενισχύει την ευημερία της αγροτικής κοινωνίας και την ασφάλεια της παραγωγής.
Υπάρχουν διάφορα συστήματα όσον αφορά τις αγροτικές ασφαλίσεις όπως:
- Singe risk management – Ασφάλιση ενός μόνου κινδύνου ή ενιαίου κινδύνου
- Multi-peril crop insurance – Πολλαπλή ασφάλιση κινδύνου
- Yield – insurance – Ασφάλιση Απόδοσης
- Price insurance – Ασφάλισή τιμών
- Revenue insurance – Ασφάλιση εσόδων
- Whole farm insurance – Ασφάλιση συνολικής εκμετάλλευσης
- Income insurance – Ασφάλιση εισοδήματος
- Index insurance – Ασφάλιση δείκτη
a. Ασφάλιση δείκτη απόδοσης
b. Ασφάλιση δείκτη εισοδήματος
c. Έμμεση ασφάλιση δείκτη
Οι κλάδοι της Αγροτικής Παραγωγής διακρίνονται σε:
- Φυτική Παραγωγή
- Θερμοκηπιακή Καλλιέργεια
- Ζωική Παραγωγή
Για τις Αγροτικές Ασφαλίσεις υπεύθυνοι είναι:
- ΕΛΓΑ (Οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων)
- Ασφαλιστικές εταιρείες
- Οργανισμός Αντασφάλισης και Συντονισμού (ΟΑΣΙΣ)
Οι σημερινές δραστηριότητες του ΕΛ.Γ.Α. εστιάζονται στην υποχρεωτική ασφάλιση των ζημιών η οποία περιλαμβάνει:
- Ασφάλιση των ζημιών στη φυτική παραγωγή από κατονομαζόμενους φυσικούς κινδύνους και ζημιές από άγρια ζώα.
- Ασφάλιση των ζημιών του ζωικού κεφαλαίου από κατονομαζόμενους φυσικούς κινδύνους και ασθένειες – παθήσεις.
- Ενεργητική προστασία του φυτικού κεφαλαίου και της φυτικής παραγωγής κατά παγετού και χαλαζιού.
Πλεονεκτήματα για τις Αγροτικές Ασφαλίσεις:
- Η αποζημίωση θα είναι προσαρμοσμένη στις πραγματικές του απώλειες σε ατομικό επίπεδο.
- Αποζημίωση θα του δοθεί γρηγορότερα σε σχέση με τον δημόσιο τομέα.
- Η προοπτική ανάπτυξης των αγροτικών ασφαλίσεων εξαρτάται από την ταχύτητα εκσυγχρονισμού των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και τη συμμετοχή του κράτους σε κοινή προσπάθεια ασφάλισης, όπως γίνεται σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη.
- Αναλαμβάνει κινδύνους και ρίσκα
- Προσφέρει προστασία, ασφάλεια και σιγουριά
- Φορολογικά πλεονεκτήματα
- Γρήγορη αποζημίωση
- Επαγγελματική βιωσιμότητα
- Ιδανική και ασφαλής λύση για την διαχείριση κινδύνων
- Συνέχιση επαγγελματικής δραστηριότητας
Ζημιά, θεωρείται η απώλεια της φυτικής παραγωγής, η οποία αναμένεται να συγκομισθεί κατ΄ αγροτεμάχιο ή η ποιοτική υποβάθμιση της από την επίδραση των καλυπτόμενων ασφαλιστικά ζημιογόνων αιτίων, εξ αιτίας των οποίων προκαλείται μείωση του αντικειμενικώς προσδοκώμενου εισοδήματος των παραγωγών.
Καλύπτονται ασφαλιστικά και αποζημιώνονται:
- Μόνο οι άμεσες ζημιές, που αποδεδειγμένα προκαλούνται από τα ασφαλιστικά καλυπτόμενα ζημιογόνα αίτια στη φυτική παραγωγή της καλλιεργητικής περιόδου που συνέβη το ζημιογόνο αίτιο
- Οι καλλιέργειες που κατά ανεξάρτητο αγροτεμάχιο καταλαμβάνουν κατά είδος έκταση μεγαλύτερη ή ίση του ενός (1) στρέμματος και περιλαμβάνουν πάνω από 10 ομοειδή δένδρα (εξαίρεση η καλλιέργεια της ελιάς και μαστιχόδεντρων)
Κίνδυνοι:
- Χαλάζι
- Παγετός
- Ανεμοθύελλα
- Πλημμύρα
- Καύσωνας
- Ηλιακή ακτινοβολία
- Υπερβολικές ή ακραίες βροχοπτώσεις, χιόνι, θάλασσα
- Άγρια ζώα
- Αρκούδα, αγριογούρουνα, άγρια κουνέλια
- Πυρκαγιά (Ασφαλιστικές εταιρείες)
- Προσωπικό ατύχημα αγρότη (Ασφαλιστικές εταιρείες)
- Κατολίσθηση από σεισμό (Ασφαλιστικές εταιρείες)
Η αποζημίωση μέσω ΕΛΓΑ ανέρχεται στο 4% της ασφαλιζόμενης αξίας, ενώ στην ελιά είναι στο 1,5%. Στις ασφαλιστικές εταιρίες η αποζημίωση υπολογίζεται ως εξής: Καλλιεργούμενη ΄έκταση (στρέμματα) * Μέση απόδοση στρέμματος * Μέση τιμή προϊόντος (τα τελευταία 5 ΄τη).
Εξαιρέσεις:
- Ζημιές στο φυτικό κεφάλαιο (δέντρα)
- Έμμεσες ζημιές
- Μη καλυπτόμενος κίνδυνος
- Ζημιές παραγωγής σ στάδιο πριν ή μετά την συγκομιδή
- Η ζημιά διευρύνθηκε ή επεκτάθηκε επειδή οι ασφαλισμένοι δεν πήραν τα κατάλληλα μέτρα
- Ζημιά μετά τον αποχωρισμό της παραγωγής από τα φυτά
- Ζημιά μετά την αποκοπή ή απόσπαση των φυτών από το έδαφος
- Καλλιέργειες που έχουν εγκαταλειφθεί
- Είδη και ποικιλίες που καλλιεργούνται εκτός του οικολογικού τους περιβάλλοντος
Οι κλάδοι της ζωικής παραγωγής είναι οι εξής:
- Αιγοπροβατοτροφία
- Βοοτροφία
- Πτηνοτροφία
- Χοιροτροφία
- Σηροτροφία
- Υδατοκαλλιέργεια
Η ασφάλιση που παρέχει ο ΕΛ.Γ.Α. περιλαμβάνει τις ζημιές, που προκαλούνται στο ζωικό κεφάλαιο από:
- Φυσικές Αιτίες: χαλάζι, υπερβολικό ψύχος, χιόνι, ανεμοθύελλα, πλημμύρα, καύσωνας, κεραυνός, ζημιά από άγρια ζώα.
- Ασθένειες – Παθήσεις: άνθρακας, πνευματάνθρακας, ιογενή διάρροια, κακοήθης καταρροϊκός πυρετός των βοοειδών, γαγγραινώδης μαστίτιδα των αιγών και των προβάτων, παθολογικές καταστάσεις κατά τον τοκετό, λοιμώδης αγαλαξία των αιγών και των προβάτων
Οι ασφαλιστικές εταιρίες παρέχουν κατά παντός κινδύνου θνησιμότητα συμπεριλαμβανομένων ατυχημάτων και ασθενειών.
Βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την τιμολόγηση είναι:
- Το είδος της κτηνοτροφικής μονάδας.
- Οι χώροι σταβλισμού της κτηνοτροφικής μονάδας.
- Οι συνθήκες υγιεινής των ζώων της κτηνοτροφικής μονάδας
- Η τοποθεσία εγκατάστασης της κτηνοτροφικής μονάδας.
- Τα μέτρα προστασίας της κτηνοτροφικής μονάδας.
- Η ασφαλιζόμενη αξία της κτηνοτροφικής μονάδας.
- Το ιστορικό ζημιών της κτηνοτροφικής μονάδας.
- Η εφαρμοζόμενη απαλλαγή
- Ο εφαρμοζόμενος τύπος εκτροφής ( εκτατικού τύπου ή εντατικού) της κτηνοτροφικής μονάδας.
- Τα τεχνικά στοιχεία των εγκαταστάσεων της κτηνοτροφικής μονάδας.
- Οι ηλικίες των ζώων της κτηνοτροφικής μονάδας.
Τα θερμοκήπια χρησιμοποιούνται ευρέως για την επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης των φυτών, όπως και την βελτιστοποίηση της ποιότητας και την αύξηση της ποσότητας των παραγόμενων προϊόντων.
Τα θερμοκήπια ως αντικείμενα ασφάλισης χωρίζονται σε δύο (2) κατηγορίες. Πρώτον το θερμοκήπιο σαν χώρος με την ασφάλιση επιχείρησης και δεύτερον η καλλιέργεια στο θερμοκήπιο.
Καλύψεις καλλιέργειας:
- Καύσωνας
- Μεταβολή συνθήκων κλιματισμού
- Ξαφνική διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος, νερού, αερίου
- Απρόβλεπτη βλάβη στις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις θέρμανσης ή άρδευσης
- Αλλαγές του επιπέδου θερμοκρασίας ή υγρασίας του εδάφους ή μίγματος αέρα
Οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την τιμολόγηση είναι:
- Ο τύπος του θερμοκηπίου.
- Έτος εγκατάστασης
- Ο τεχνολογικός εξοπλισμός του θερμοκηπίου.
- Τα υλικά κατασκευής του σκελετού του θερμοκηπίου.
- Η τοποθεσία εγκατάστασης του θερμοκηπίου.
- Το ιστορικό ζημιών του θερμοκηπίου.
- Η εφαρμοζόμενη απαλλαγή
- Τα υλικά κάλυψης του θερμοκηπίου.
- Τα στοιχεία της καλλιέργειας του θερμοκηπίου.
- Η ασφαλιζόμενη αξία του θερμοκηπίου.
- Τα υλικά κάλυψης του θερμοκηπίου.
- Τα στοιχεία της καλλιέργειας του θερμοκηπίου.
- Η θεμελίωση του θερμοκηπίου.
- Τα μέτρα προστασίας του θερμοκηπίου.
Κατηγορίες Υδατοκαλλιέργειας:
- Ιχθυοκαλλιέργεια
- Όστρακο-καλλιέργεια
- Υδατοκαλλιέργεια εσωτερικών υδάτων
Οι εγκαταστάσεις των μονάδων υδατοκαλλιέργειας διακρίνονται σε χερσαία συστήματα και πλωτά συστήματα.
Ασφαλιστικοί κίνδυνοι (Ιχθυοπληθυσμός στις χερσαίες εγκαταστάσεις):
- Ο θάνατος λόγω επέλευσης ενός ή περισσοτέρων από τους εξής κινδύνους: Έξαρση πλαγκτονικών οργανισμών /αλγών, Κακόβουλες ενέργειες τρίτων, Κλοπή, Επιδρομές ζωικών ειδών, Πλημμύρα, Παλιρροϊκά κύματα, Καταιγίδα, Καθίζηση, Κατολίσθηση, Κατάρρευση / υποχώρηση κτιριακών εγκαταστάσεων, Καταστροφή / έμφραξη του συστήματος παροχής νερού, Μηχανική βλάβη, Καταστροφή μηχανημάτων ή άλλων εγκαταστάσεων, Διακοπή του ρεύματος ή βλάβη του Συστήματος ηλεκτροδότησης, Φωτιά, Έκρηξη (από φωτιά), Ηλεκτροπληξία, Πτώση της θερμοκρασίας λόγω μηχανικής βλάβης, Ανεπαρκής οξυγόνωση λόγω έξαρσης φυτοπλαγκτόν μικροβιολογικής δράσης, υψηλής θερμοκρασίας νερού, Ασθένειες, Μεταβολή αλατότητας, Μεταβολή ΡΗ, Κάθε άλλη μεταβολή στις φυσιολογικές συγκεντρώσεις χημικών στοιχείων του νερού, Υπερκορεσμός διαλυμένων αερίων στο νερό.
- Διαφυγή / απώλεια λόγω καταστροφής των δεξαμενών εξαιτίας επέλευσης ενός ή και περισσοτέρων από τους παραπάνω κινδύνους.
- Κλοπή από τρίτους.
- Αρπαγή από άλλα είδη.
Ασφαλιστικοί Κίνδυνοι (Ιχθυοπληθυσμός σε πλωτές εγκαταστάσεις):
- Διαφυγή από : Φυσικούς κινδύνους (θαλασσοταραχή – ανεμοθύελλα – καταιγίδα κλπ), Κακόβουλη ενέργεια, Κλοπή, Αρπαγή από άλλα ζωικά είδη
- Θάνατος από: Ασθένεια, Φυσικούς Κινδύνους ( αστραπές – κεραυνοί – ανεμοθύελλα θαλασσοταραχή κλπ), Μόλυνση – ρύπανση, Έξαρση πλαγκτονικών οργανισμών
Καλυπτόμενοι κίνδυνοι (Πλωτός Εξοπλισμός: Κλωβοί – δίχτυα – εξέδρες – σκάφη κλπ):
- Ολική / μερική καταστροφή ή απώλεια από φυσικούς κινδύνους
- Κλοπή
- Κακόβουλη ενέργεια
- Πρόσκρουση
- Μηχανικές Βλάβες
- Φωτιά
Καλυπτόμενοι κίνδυνοι (Ζώντες υδρόβιοι οργανισμοί κατά την μεταφορά τους):
- Θάνατος (σύγκρουση , ανατροπή, εκτροχιασμός , βύθιση κλπ. μεταβολή PH , οξυγόνου , θερμοκρασίας κλπ ,)
- Διαφυγή
- Κλοπή
- Γενική αβαρία / σώστρα
Οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την τιμολόγηση είναι:
- Τα στοιχεία του ιχθυοπληθυσμού.
- Οι συνθήκες υγιεινής του ιχθυοπληθυσμού.
- Τα στοιχεία των εγκαταστάσεων, των εξοπλισμών και των διχτύων.
- Η τοποθεσία εγκατάστασης της υδατοκαλλιέργειας.
- Το ιστορικό ζημιών της υδατοκαλλιέργειας.
- Το είδος της υδατοκαλλιέργειας.
- Οι ηλικίες του ιχθυοπληθυσμού.
- Τα στοιχεία του περιβάλλοντος.
- Η ασφαλιζόμενη αξία της υδατοκαλλιέργειας.
- Τα μέτρα προστασίας της υδατοκαλλιέργειας.
- Η εφαρμοζόμενη απαλλαγή
